Douglas DC-3/C-47B "Skytrain"



Niskokrilni dvomotorni transportni avion sa uvlačivim klasičnim stajnim trapom. DC-3 ("Douglas Commercial") bio je vrhunac razvojnog napora koji je započeo zahtevom Transkontinental i Vestern Erlajnsa ("TWA") konstruktorskom birou Donalda Daglasa da dizajnira i napravi avion koji bi omogućio "TVA" da se takmiči sa "Junajted erlajnsom". Ubrzo, na osnovu konstrukcija DC-1 i DC-2, poleteo je prototip aviona 17. decembra 1935. godine sa oznakom DC-3.

Ubrzo posle toga su stigle brojne narudžbine aviokompanija, a DC-3 je jedan od najzaslužnijih aviona za popularizaciju vazdušnog putovanja u SAD. Flote DC-3, koje su imale nekoliko američkih aviokompanija, utabale su put modernom vazdušnom saobraćaju i zameni voza kao omiljenog prevoznog sredstva za prevoz preko američkog kontinenta. Mogao je preći američki kontinent za oko 15h, uz tri stajanja za dosipanje goriva, što je bilo daleko kraće nego višednevno putovanje vozom.

Ova civilna verzija se proizvodila do 1943. godine, kada je kompanija zbog velikih vojnih narudžbina bila prinuđena da se okrene proizvodnji vojnih varijanti aviona. Proizvedeno je nešto više od 600 aviona. Posle civilne varijante namenjene aviokompanijama, američka vojska je 1938. godine našla primenu prve vojne verzije DC-3 pod oznakom C-41. Nedugo posle napada na Perl Harbur, 23. decembra 1941. godine, prvi put je poletela najpoznatija vojna verzija aviona C-47 "Skytrain" ("Nebeski voz"), koja se od civilnog DC-3 razlikovala u brojnim modifikacijama, uključujući teretna vrata, ojačani pod, skraćeni konus za rep za vuču jedrilica itd. Tokom Drugog svetskog rata, oružane snage mnogih zemalja koristile su C-47 za prevoz trupa, tereta i ranjenika. Više od 10.000 letelica proizvedeno je u Kaliforniji i Oklahomi do avgusta 1945. godine, a ova vojna varijanta se koristila u preko 50 zemalja, između ostalih i u Jugoslaviji. Imao je bitnu ulogu tokom Drugog svetskog rata, a naročito na Pacifiku.

Posle rata je korišćen u snabdevanju Berlina, tokom blokade 1948. godine, ali i u Korejskom i Vijetnamskom ratu. Nakon Drugog svetskog rata mnogi C-47 su predstavljali ratne viškove, koje su dobijale razne aviokompanije, što je doprinelo razvoju vazdušnog saobraćaja u celom svetu. Koristio je travnate terene za poletanje i sletanje, što je  bilo od velikog značaja zbog nerazvijene aerodromske infrastrukture. 

Prva "Dakota", kako je popularno zvana kod nas po nadimku avionima isporučenim engleskom RAF-u, uvedena je 1944. godine u Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo, kada je grupa naših mehaničara osposobila jedan američki C-47 koji je prinudno sleteo kod Ljubovije. Posle rata, kao pomoć zapada, JAT je dobio nekoliko C-47 koji su prerađeni u putničku varijantu DC-3, a 1953. godine počelo je njegovo masovno uvođenje u JRV koje je ukupno koristilo 41 avion ovog tipa. Nosio je 25 vojnika i padobranaca ili do 2.000 kg tereta. Vojni primerci rashodovani su krajem 1976. godine.

Muzejski primerak (ev. br. 71214, fab. br. 16472/33220) uveden je u JRV 8. marta 1954. godine u 119. vazduhoplovni transportni puk. Iz Niša je preleteo 24. septembra 1976. na aerodrom „Beograd” gde je rashodovan i predat Muzeju. Tokom operativne upotrebe avion je prerađen u verziju za kartografsko snimanje zemljišta zbog čega je opremljen nosačem za kameru u teretnom prostoru, kiseoničkom opremom za rukovaoce kamerom i posebnim radio-navigacionim uređajima.