Soko J-22 "Orao"



J-22 "Orao" je jedan od najpoznatijih domaćih lovaca-bombardera koji je razvijan i serijski proizvođen u kooperaciji Jugoslavije i Rumunije. Prvi prototip poleteo je 1974. godine, a međunarodnu promociju doživeo je na vazduhoplovnoj izložbi u Parizu 1985. godine.

Iako prema karakteristikama ne spada u nadzvučne avione, na "Orlu" J-22 postignuta je supersonična brzina. Probni pilot Marjan Jelen je 22. novembra 1984. godine probio zvučni zid pri ponirućem letu iznad aerodroma Batajnica. Na avionu su primenjene tehnologije koje se prvi put pojavljuju na jugoslovenskim letelicama, poput tankog strelastog krila, kočnog padobrana, kabine pod kontrolisanim pritiskom. U naoružanje su, pored dva topa i različitih vrsta klasičnih avio-bombi, uvedene i vođene rakete.

Prva borbena dejstva J-22 izvršio je za vreme ratova u bivšoj Jugoslaviji. U tom periodu svi avioni tipa "Orao" opremljeni su sistemom pasivne zaštite od dejstva raketa zemlja–vazduh. Zaštita se sastojala od toplotnih mamaca i baklji. U prvim danima NATO bombardovanja SR Jugoslavije 1999. godine, "Orlovi" su uspešno dejstvovali protiv formacija OVK na teritoriji Autonomne Pokrajine Kosova i Metohije.

Avion J-22 "Orao" se i danas nalazi u operativnoj upotrebi u srpskom Ratnom vazduhoplovstvu, a u toku je i njegova modernizacija. U Muzeju vazduhoplovstva se nalazi više primeraka ovog aviona.